H αναζήτηση κατάλληλων εξωσχολικών δραστηριοτήτων για τα παιδιά μας ίσως να αποτελεί μια δύσκολη διαδικασία. Καθώς το παιδί μεγαλώνει και εξελίσσεται σ’ όλους τους τομείς, πολλοί γονείς επιθυμούν να συμβάλουν σ’ αυτή την ανάπτυξη προσφέροντάς του τη δυνατότητα να παρακολουθήσει διαφορετικές εξωσχολικές δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες αυτές μπορούν να το ωφελήσουν ολόπλευρα, αφού ανάλογα το είδος τους στοχεύουν στην ενίσχυση τόσο των ταλέντων και των γνώσεων του, όσο και στις κοινωνικές, σωματικές και ψυχολογικές ικανότητες. Ποια είναι όμως η κατάλληλη ηλικία για την έναρξη των εξωσχολικών δραστηριοτήτων και με ποια κριτήρια τις επιλέγουμε;
Η ηλικία του παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο στην έναρξη των εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Συχνά οι γονείς βιάζονται να ξεκινήσει το παιδί εξωσχολικές δραστηριότητες, σε μια προσπάθεια για άμεση ανάπτυξη και κοινωνικοποίηση. Παρόλα αυτά χρειάζεται λίγη προσοχή στον χρόνο έναρξης, καθώς εξαρτάται από παράγοντες όπως η ωριμότητα, ο βαθμός αυτονομίας που έχει αναπτυχθεί και ο ελεύθερος χρόνος που διαθέτει. Ως καταλληλότερος χρόνος θεωρείται η νηπιακή ηλικία, από 4 ετών και μετά, χωρίς αυτό να αναιρεί το γεγονός ότι ο γονέας πρέπει να λάβει υπόψιν την ωριμότητα που απαιτεί η δραστηριότητα και το βαθμό στον οποίο το παιδί έχει καταφέρει να αναπτύξει το Εγώ του, χωρίς να χρειάζεται πλέον ώθηση και στήριξη απ’ τον ίδιο. Τα παιδιά επίσης, χρειάζονται άφθονο ελεύθερο χρόνο για παιχνίδια, μόνα τους ή και με τον γονέα, γι’ αυτό είναι σημαντικό να μη φορτώνεται το πρόγραμμά τους από πολύ νωρίς. Τέλος, υπάρχουν παιδιά που δε μπορούν να ανταπεξέλθουν στις εξωσχολικές δραστηριότητες γιατί δεν είναι αρκετά ώριμα πνευματικά. Η ικανότητα αφομοίωσης των γνώσεων κατακτάται σταδιακά, επομένως πιέζοντας το παιδί να μάθει κάτι νωρίτερα απ’ ότι μπορεί, δεν θα το ωφελήσει.
Η επιλογή της δραστηριότητας είναι εξίσου βασική με την ηλικία του παιδιού. Συνήθως οι γονείς επιλέγουν τη δραστηριότητα που θα δοκιμάσει το παιδί τους ειδικά όταν είναι μικρό, ενώ ένα μεγαλύτερο παιδί εκφράζει από μόνο του τις προτιμήσεις του. Σε κάθε περίπτωση ο γονέας καλό είναι να ανακαλύψει τις κλίσεις του παιδιού του ή να ακούσει προσεχτικά αυτό που θέλει το παιδί, ανεξάρτητα απ’ τα δικά του θέλω. Επίσης, μια καλή τακτική, όταν το παιδί δε μπορεί να επιλέξει με τι θα ασχοληθεί στον ελεύθερο χρόνο του, είναι να του δώσουμε δύο εναλλακτικές προτάσεις, για να τις δοκιμάσει και ύστερα να αποφασίσει. Γενικά, είναι σημαντικό να δώσουμε τη δυνατότητα της δοκιμής, ώστε το παιδί να ανακαλύψει ποικιλία δραστηριοτήτων και να στραφεί σ’ αυτή που πραγματικά του κεντρίζει το ενδιαφέρον.
Σήμερα, προσφέρεται μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων για τα παιδιά και η επιλογή εξαρτάται από τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα του καθενός. Αθλητισμός, με ομαδικά ή ατομικά αθλήματα, τέχνες όπως ζωγραφική, θέατρο και φωτογραφία, πολεμικές τέχνες που ενδείκνυται για παιδία με επιθετική συμπεριφορά, ΔΕΠ-Υ, παρόρμηση ή όσα έχουν δεχτεί εκφοβισμό. Μια σύγχρονη πρόταση αποτελεί η ρομποτική, που συνδυάζει θετικές επιστήμες με τον σχεδιασμό, την πληροφορική και τον προγραμματισμό, αλλά και πιο κλασσικές επιλογές όπως ο προσκοπισμός που μυεί το παιδί στον εθελοντισμό, την προσφορά. Δύο ακόμα βασικοί παράγοντες στη σωστή επιλογή δραστηριότητας, είναι η δημιουργία χαράς και σε καμιά περίπτωση άγχους, αλλά και η καλή σχέση με τον εκπαιδευτή ή προπονητή. Επιδιώκουμε την εμπλοκή του παιδιού σε δράσεις που κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον, αποτελώντας πηγή χαράς και διασκέδασης, ενώ η ύπαρξη χημείας μεταξύ του παιδιού και του εκπαιδευτή, ενισχύει την ελεύθερη έκφραση και την εξέλιξη του σε ό, τι έχει επιλέξει.
Οι εξωσχολικές δραστηριότητες έχουν πολλαπλά οφέλη για το σώμα, το πνεύμα και την προσωπικότητα ενός παιδιού, καθώς και την ψυχοκοινωνική του ωρίμανση. Η επιλογή των δραστηριοτήτων χρειάζεται να είναι συνειδητή και να προκύπτει από το ίδιο το παιδί και τα θέλω του. Η απλότητα, θα έλεγε κανείς, είναι το κλειδί, ώστε οι εξωσχολικές δραστηριότητες να καταστούν ωφέλιμες, καθώς η έλλειψη μέτρου μπορεί να προκαλέσει άγχος ή να μπλοκάρει το παιδί. Επιλέγουμε λοιπόν, λίγες δραστηριότητες που το ευχαριστούν, ενώ ταυτόχρονα του αφήνουν περιθώρια για ξεκούραση, ελεύθερο χρόνο και παιχνίδι!
